Từ bao đời nay, tín ngưỡng thờ cúng ông bà tổ tiên đã trở thành nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt. Trước đây, trách nhiệm nối dõi tông đường, gìn giữ tổ nghiệp và thờ phụng gia tiên mặc định thuộc về con trai trưởng. Nhưng trong thời đại hiện nay, trách nhiệm này có thể do con thứ đảm nhiệm bởi nhiều yếu tố khách quan. Vậy bàn thờ nhà con thứ và nhà con trưởng khác nhau như thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1. Có nên lập bàn thờ nhà con thứ hay không?

Theo phong tục từ xa xưa, con trai trưởng là người có trách nhiệm thờ phụng cha mẹ, ông bà tổ tiên. Nếu con trai trưởng không còn thì cháu đích tôn sẽ là người đứng ra tổ chức, lo lắng mọi việc trong gia đình. Nếu trưởng nam không có con trai nối dõi thì mới đến con trai thứ lo liệu mọi việc

Bàn thờ sẽ được lập tại nhà con trai trưởng. Mỗi khi đến ngày giỗ, con trai thứ sẽ đến nhà con trưởng để làm lễ cúng hoặc gửi đồ lễ. Tuy nhiên trong thời đại ngày nay, để bày tỏ lòng thành kính với gia tiên và dễ dàng chăm lo việc hương khói, con thứ vẫn có thể lập bàn thờ tại nhà, đặc biệt là những người con đi làm xa quê

Dù là con trưởng hay con thứ, thì bàn thờ đều được lập ra để bày tỏ lòng thành kính, sự biết ơn đối với công ơn sinh thành và dưỡng dục của ông bà cha mẹ. Vì vậy, bàn thờ nhà con thứ còn được gọi là bàn thờ vọng (còn gọi là “bái vọng” – cúi đầu từ xa)

2. Bàn thờ nhà con thứ khác bàn thờ nhà con trưởng như thế nào?

Bàn thờ nhà con thứ cũng giống như những bàn thờ thông thường, là nơi để tất cả con cháu trong gia đình cùng nhau chăm chút, bày tỏ lòng biết ơn, thắp nén nhang mỗi dịp lễ Tết hay giỗ chạp. Vì vậy, bàn thờ nhà con thứ vẫn cần phải được chuẩn bị một cách chu đáo. Tuy nhiên, bàn thờ nhà con thứ và bàn thờ nhà con trưởng vẫn có 1 vài điểm khác biệt nhất định

Xem thêm Tranh gốm Bát Tràng

2.1 Vị trí đặt bàn thờ

Câu hỏi đầu tiên đặt ra là bàn thờ nên đặt ở đâu trong nhà? Thông thường, bàn thờ thường được đặt ở gian chính giữa (hay phòng khách), hướng ra cửa chính sao cho mở cửa bước vào thì sẽ nhìn thấy ngay bàn thờ. Dù là bàn thờ nhà con trưởng hay bàn thờ nhà con thứ cũng đều sẽ được đặt theo nguyên tắc này

Hoặc bạn cũng có thể đặt bàn thờ nhà con thứ theo hướng sao cho hợp với tuổi của gia chủ

Một điều mà bạn cần đặc biệt lưu ý là bàn thờ không được đặt trên hoặc đối diện nhà vệ sinh. Bởi bàn thờ đối diện nhà vệ sinh vừa mang hàm ý không tôn trọng thần linh cũng như các vị tổ tiên, trong phong thủy còn có ý là dễ khiến “chư thần thoái vị”

2.2 Bát hương

Ở bàn thờ nhà con trưởng, ngoài bát hương thờ gia tiên thì sẽ có thêm bát hương thờ các vị thần linh, cũng như để bái vọng các vị tiên tổ trong dòng họ. Bàn thờ nhà con trưởng thường được bày trí thêm đỉnh đồng, ngai vàng hay đôi hạc chầu. Tuy nhiên, trên bàn thờ nhà con thứ lại không được phép đặt những vật dụng này

Theo các nhà nho cao niên thời xưa, bàn thờ nhà con thứ chỉ cần có một bát nhang để thờ các vị thần. Tuy nhiên, cũng có những gia đình đặt 3 bát nhang để thờ thần linh, tổ tiên và bà cô ông mãnh. Tùy theo quan niệm ở mỗi vùng miền mà cũng có những gia đình con thứ không cần lập bàn thờ. Nhưng vì lòng thành kính đối với tổ tiên mà bàn thờ nhà con thứ vẫn được lập để thờ cúng trong những ngày giỗ chạp của ông bà tổ tiên

2.3 Thờ hạc

Nhiều gia đình thắc mắc rằng, bàn thờ nhà con thứ có được thờ hạc không? Theo các chuyên gia về chim thì Hạc vốn là một loài chim quý, tượng trưng cho sự thanh liêm cũng như khí phách trong sáng

Còn rùa được biết đến là linh vật của trời đất, tượng trưng cho phẩm chất cao quý của người Việt là kiên trì, chịu thương chịu khó. Rùa còn là loài vật có tuổi thọ rất lâu, là biểu tượng cho sự trường tồn. Vì vậy, việc thời đôi hạc đứng trên mai rùa là việc vô cùng tốt đẹp, thích hợp cho cả bàn thờ nhà con trưởng và bàn thờ nhà con thứ

2.4 Hoành phi câu đối

Mọi người thường thắc mắc, không biết bàn thờ nên treo chữ gì thì phù hợp. Thông thường, hoành phi câu đối thường được treo trong từ đường, nhà thờ họ hoặc nhà con trưởng. Tuy nhiên, với bàn thờ nhà con thứ thì không nhất thiết phải treo hoành phi câu đối. Bạn cũng có thể treo các bức tranh chữ Phúc – Lộc – Thọ bằng gỗ hoặc đồng cũng rất đẹp mà trang trọng

Nếu muốn trang trí hoành phi câu đối thì bạn nên hỏi qua ý kiến của anh trưởng. Trong trường hợp anh trưởng không quá khắt khe về vấn đề bàn thờ thì bạn có thể bố trí treo hoành phi câu đối được. Còn nếu anh trưởng không đồng ý thì cũng không nên treo, dễ làm mất hòa khí anh em

2.5 Chất liệu sơn

Nhiều quan niệm cho rằng, bàn thờ nhà con thứ không được sử dụng sơn son thếp vàng. Nhưng nhiều nơi với quan niệm dễ dàng hơn thì bàn thờ nhà con thứ vẫn có thể sử dụng chất liệu sơn son thếp vàng. Như vậy có thể tăng tính trang trọng, uy nghi cho không gian thờ cúng

Xem thêm đồ thờ Bát Tràng

3. Hướng dẫn cách lập bàn thờ nhà con thứ

Trước khi lập bàn thờ nhà con thứ, gia chủ nên về nhà thờ họ hoặc nhà con trưởng, đứng trước bàn thờ để xin phép gia tiên cho lập bàn thờ vọng. Sau đó mang một vài nén nhang đang cháy dở tại bàn thờ chính về bàn thờ nhà con thứ để thắp tiếp

Qua những thông tin trên, hy vọng bạn đã biết bàn thờ nhà con thứ khác bàn thờ nhà con trưởng như thế nào, và bàn thờ nên đặt ở đâu trong nhà rồi đúng không. Nếu bạn là con thứ thì cũng đừng lo lắng vì có quá nhiều điều lệ phải tuân theo, chỉ cần bạn thành tâm là có thể lập bàn thờ tại nhà được rồi

Nếu có nhu cầu mua các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng chính hãng, vui lòng xem thêm tại: Battrang.info hoặc liên hệ Hotline: 0987.846.706 để được tư vấn sớm nhất!